Başlıklarını gizlemiş biraz bulmacamsı bir hava vermiştim.
Şimdi daha detaylı olarak tekrar paylaşıyorum.
Yandaki görselin altındaki linki tıkladığınızda göreceğiniz gibi son seçimlerde CHP ve HDP ilgili bir kıyaslama grafiği bu...
 |
| Grafiğin orijinalı için tıklayınız |
Google grafik uygulamasının bazı kısıtlamaları var.
Yani tablodaki başlıkları, veri sayfasındaki başlıkları otomatik olarak grafiğe yansıttığı ve Excel'de olduğu gibi kullanıcıya pek fazla seçenek sunmadığı için şöyle bir bakışta anlaşılmıyor.
Anlaşılabilmesi için açıklama yapılması gerekiyor.
Bu grafiğin veri tabanını; YSK'nın arşivinden indirdiğim, 24 Haziran ve 1 Kasım Seçimlerinde tüm Türkiye'de partilerin İller bazında aldığı oyları gösterir Excel tablolarını birleştirerek oluşturdum.
Bu tabloda, 24 Haziran seçimlerine katılan partilerin 1 Kasım seçimlerinde her ilde aldığı miktar ve '%' olarak oyları, kaçıncı olduğu gibi verileri 24 Haziran Seçimleri tablosuna taşıyarak kıyaslama yaptım.
Her bir partinin 1 Kasım seçimlerine göre kazancını ve kaybını, hem '%' olarak hem de sayısal olarak hesapladım.
Bu grafiğe sadece CHP ve HDP'nin verilerini yansıttım.
Grafiğin altında 51 ilin ismini göreceksiniz.
Bunlar 24 haziran Seçimlerinde CHP'nin 1 Kasım seçimlerine göre oy kaybettiği illerin isimleri.
Oransal olarak en fazla oy kaybından, en az kaybına göre sıralayarak grafiğe koydum.
Örneğin CHP, en baştaki Edirne'de % 10.9'la en fazla oranda gerilemiş.
1 Kasım 2015'de Edirne'deki toplam oyun %57.1'nin alırken bu oran 24 Haziran 2018'de 46,02'ye düşmüş.
Bu oransal düşme kendisine, 24 Haziran değerleriyle hesaplanmış 29.126 oya mal olmuş.
HDP ise 1 Kasım'a göre %1,16 fazla oy almış bu oran da kendisine 3.018 oy kazandırmış.
İşte o aşağıdaki iller Edirne'deki %10.99'dan Kars'taki %0.98'e kadar sıralanmış hali.
Diğer illerde CHP az miktarda oy kazandığı için, onu sonra farklı şekilde değerlendireceğim
Grafiğin sol tarafında (-) ve (+) oy miktarlarını görüyorsunuz.
Sıfır ekseninin üst kısmında kırmızı eğri ve noktalar HDP'nin 1 Kasım'a göre kazancını Aşağıdaki maviler ise CHP'nin kaybını gösteriyor.
İki şeklin neredeyse ayna tersi kadar simetrik bir uyum göstermesine dikkatinizi çekmek istiyorum.
Eşim Halk sağlığı doktorası yaparken istatistik dersi almıştı.
Onun ders notlarını karıştırırdım.
Oradan hatırlıyorum; istatistikte hazırlanan grafiklerde böyle bir karşılıklı uyum gösteren bir ters simetri varsa bu bir anlam ifade eder.
Bu demektir ki aynı hizadaki noktalarda bir değer alışverişi olmuş.
Bu grafikte de kırmızı taraftaki nokta (il), aynı hizadaki mavi noktadan (ilden) kaybettiği oranda değer kazanmış.
Yani bu illerde CHP hangi oranda oy kaybetmişse HDP de o oranda oy kazanmış.
Bir başka deyişle 24 Haziran seçimleri öncesinde, "HDP'nin %10 barajının altında kalması" üzerinden köpürtülen telaş işe yaramış.
1 Kasım'da CHP'oy verenlerin önemli bir kısmı HDP'ne oy vermiş.
Hakkını vermek lazım. Bu taktik bir başarıdır.
Bu başarıda;
- Halk Tv, Tele 1 kanalları, BirGün, Cumhuriyet Gazeteleri;
- Bu medyalarda sürekli demeç, röportaj veren HDP sözcüleri
- Kendi oylarını garantiye almış da HDP'nin %10 telaşına düşmüş CHP'liler;
- Mahalle Başkanları toplantısına ait güya sızdırılan videoda taktik konuşma yapan Erdoğan;
- Şanlıurfa'da gündeme bomba gibi düşen, "güvenlik güçlerinin sandıklarda manipülasyon yapıyor" haberini tezgahlayan karanlık güçlerin payı var.
Bu ortak başarıyı kutlamak lazım.
Grafiği incelediğinizde göreceğiniz şekil, tam anlamıyla bir "kolektif sanat eseri"
Dikkat edilmesi gereken önemli bir ayrıntı var.
Yukarıda "bu illerde CHP hangi oranda oy kaybetmişse HDP de o oranda oy kazanmış." demiştim.
Bu önemli. Kaybettiği oranda, kaybettiği kadar değil.
Yani bu başarılı operasyonun sonucunda mavi tarafın, yani CHP'nin kaybettiği oyların hepsini HDP almamış belli bir oranını almış.
Peki geri kalan nereye gitmiş?
İşte bu operasyonun gerçek başarısı, bu tablonun gerçek bir sanat eseri olması tam da burada.
Bu başarıyı grafiğe yansıtmamak olmazdı.
Ben de bunu grafikte vurguladım. Mavi taraftaki daha koyu olan kısımlar CHP'den kaçıp da HDP'ye uğramadan uçup giden oyları vurguluyor.
Bu "kolektif başarının" tepe noktası da bu.
Yaptığım grafik eğer düşündüğüm gibi işlerse çizgiler üzerine mouse ile yaklaştığınızda rakamları görmek mümkün.
Yani bu kayıpları rakam olarak da görebilirsiniz.
Şimdi belki de, "ne zorun var be adam, bütün bunlar tek tek hesaplanır mı?" diyebilirsiniz.
Ben hesaplamadım Google'a hesaplattım.
Yani biraz Excel biliyorsanız bu o kadar zor değil.
Fazlasını da yaptım.
Yakında onları da paylaşacağım.
Hani seçimlerden önce sürekli, "Bu aritmetiğin bir de matematiği var" deyip duruyordum ya..? İşte o matematik bu.
Tabii, "nereden bilelim bu hesapların doğru olduğunu" diye sorabilirsiniz de...
Olabilir. Hata yapmış da olabilirim. Sonuçta matematik dahisi değilim.
Ama rakamları kasıtlı olarak çarpıtmadığımı biliyorum.
İnanmıyorsanız oturup siz hesaplayacaksınız.
